Zakon krzyżacki

Obraz zakonników jest zdecydowanie negatywny: są to ludzie źli, bezwzględni, okrutni, chciwi, podstępni, hipokryci, kłamcy. W imię chrześcijaństwa popełniają najcięższe grzechy, takie jak porwanie, okaleczenie, zabójstwo. Uważają, że to, co jest czynione na chwałę zakonu, nie podlega ocenie moralnej. Są to fanatycy, zapatrzeni w swój jedyny cel. Mimo że nie mają już właściwie kogo chrystianizować, nadal najeżdżają ziemie polskie i litewskie – są chciwi bogactwa, ziem.

Mówią co innego, a robią jeszcze inną rzecz. Widać to np. w scenie spotkania Kunona Lichtensteina ze Zbyszkiem – Krzyżak mówi o miłosierdziu i przebaczeniu, a potem postępuje niezgodnie z tymi wartościami – w perfidny sposób doprowadza do skazania młodzieńca.

Sami bohaterowie wypowiadają się negatywnie o zakonnikach np. Anna Danuta

Bitwa pod Grunwaldem

1. Dotarcie polskich wojsk na pola grunwaldzkie.
2. Msza.
3. Przybycie Armii Krzyżackiej.
4. Narada w obozie Mistrza. 
5. Dwaj posłowie krzyżaccy.
6. Przyjęcie przez króla Polski dwóch mieczy. 
7. Bitwa.
8. Odśpiewanie przez wojska polskie „Bogurodzicy”. 
9. Upadek polskiej chorągwi. 
10. Śmierć Urlyka. 
11. Pojedynek Maćka oraz Kunona. 
12. Wygrana Maćka.
13. Zwycięstwo Polaków.

Miłość Zbyszka i Danusi

Motyw miłości w Krzyżakach ukazuje Danusia Jurandówna oraz Zbyszko z Bogdańca. Pierwszy raz spotkali się w karczmie „Pod Lutym Turem”. Tam właśnie Danusia wraz z księżną Anną zatrzymały się by odpocząć. Wcześniej do karczmy przyszli Zbyszko z Bogdańca oraz Maćko z Bogdańca... Księżna Anna poprosiła Danusie aby zaśpiewała piosenkę. Dziewczyna stanęła na ławię i zaczęła śpiewać, jednak okazało się, że stół nie był stabilny. Gdyby nie zwinność Zbyszka, córka Juranda wylądowałby na ziemi. W ich sercach pojawiło się uczucie miłości. Chłopak uklęknął przed nią i złożył Danusi przysięgę rycerską. Przysiąg złożyć dla niej kilka pawich czubów noszonych przez Krzyżaków, którzy zabili jej matkę.
Zbyszko wykorzystywał każdą okazję do spełniania przysięgi. Gdy dzień potem jechał z orszakiem i zobaczył Krzyżaka, bez zawahania postanowił , go zaatakować . Jednak okazało się, że ów krzyżak był wysłannikiem Wielkiego Mistrza. Za napad na posła, Zbyszka czekała śmierć.
Od wyroku ratuje go Danusia, gdy w dniu wykonania wyroku zawiązuje na jego głowie białą chustę, na znak miłości. Następnie młodzieniec musiał wrócić z wujkiem do Bogdańca, gdzie razem utrzymywali gospodarstwo. Zakochany chłopak nie mógł być długo odseparowany od swojej sympatii, więc jak najszybciej postanowił do niej wrócić . Kiedy się spotkali, wydarzył się nieprzyjemny incydent, gdyby nie odwaga Zbyszka damy zostałyby zabite przez Tura. Była to nierówna walka, ] życie młodzieńca uratował Hlawa zaufany sługa Jagienki.
Gdy Danusia dostaje list z prośbą od ojca, aby przyjechała do Spychowa. Zakochani boją się, że znów szybko się nie zobaczą, więc biorą ślub w tajemnicy. Okazało się jednak, że list nie napisał Jurand, a jego jedynaczkę porwano. Zbyszko zaczął szukać dziewczyny uprowadzonej przez Krzyżaków. Szukał jej przez lata i w końcu udało się mu ją znaleźć. Danusia była wtedy wykończona, bardzo osłabiona, a u bram Spychowa umarła w ramionach swego męża.
Tak właśnie zakończyła się piękna miłość.

Bohaterowie

Danusia Jurandówna- Delikatna, wątła, subtelna, od pierwszego wejrzenia stała się obiektem miłości Zbyszka z Bogdańca. Była lękliwa i wstydliwa. Zbyszko opisywał ją jako istotę tak piękną, nieludzką, przysłowiowego aniołka, co odzwierciedlało jej jasną cerę i blond włosy.

Zbyszko z bogdańca-Był to przystojny i silny mężczyzna z długimi, złotymi włosami. Na co 

dzień nosił kaftan ze skóry łosia, do podróży i na wojnę zbroję, a na szczególne, uroczyste okazje zakładał długą, białą jakę zdobytą na Fryzach. Był bardzo odważny uratował księżną i jej dwórki przed atakiem rozszalałego tura. Uprzejmość to jedna z jego najlepszych cech, co można było zauważyć, kiedy Zbyszko pomógł zasiąść z konia Jagience. Chłopak był honorowym rycerzem- wolał dać głowę katu niż przebrany za Maćka uciec z więzienia. Nie uległ wdziękom Jagienki i pozostał wierny swojej Danusi. Ale nie był doskonały. Był również bardzo próżny i chętnie popisywał się swoją siła fizyczną .

Jagienka ze Zgorzelic- Była bardzo inteligentną dziewczyną. Na każdy temat miała swoje zdanie i nie zdarzało się raczej, żeby było ono mylne. Na każdy problem potrafiła wymyślić sensowne rozwiązanie. Świetnie dogadywała się z ludźmi i nie było osoby, która by jej nie lubiła. A i ona nigdy do nikogo nie chowała urazy. Zawsze wszystkim służyła pomocą i była bardzo serdeczna. Bezinteresownie pomagała innym.

Jurand ze Spychowa- Jego żona umarła ze strachu, podczas napadu Krzyżaków na Złotorię. Od tamtej pory poświęcił się zemście i stał się postrachem rycerzy zakonu. Był ojcem Danusi, krzyżacy za zabicie kilku rycerzy zakonnych, w tym Godfryda, wypalili mu jedyne oko (drugie stracił już wcześniej podczas jednej z bitew), obcięli język, prawą dłoń i przetrzymywali w lochach.

Maćko z Bogdańca – był mężczyzną w sile wieku. Był bardzo dobrze zbudowany. Włosy nosił upięte w skórzanej siateczce, miał też brodę. Nosił skórzany kubrak z miedzianym pasem. Zawsze miał przy sobie nóż.Był bardzo odważny, religijny, szlachetny, mądry i sprytny, a do tego honorowy.

Postacie historyczne

• Król Władysław Jagiełło
• Królowa Jadwiga Andegaweńska
• Książę Janusz Mazowiecki
• Księżna Anna Danuta
• Wielki książę Witold
• Wielki mistrz Ulrich von Jungingen
• Książę Siemowit IV
• Kuno von Lichtenstein
• Zawisza Czarny
• Powała z Taczewa
• Zyndram z Maszkowic
• Marcin z Wrocimowic
• Aleksandra Olgierdówna
• Jan z Aragonii

Czas i miejsce akcji

Akcja "Krzyżaków" rozpoczyna się w 1399 r. (śmierć królowej Jadwigi), a kończy w 1410 r. (bitwa pod Grunwaldem). Epilog nawiązuje do wydarzeń z 1466 r., kiedy na mocy pokoju toruńskiego Polska odzyskała Pomorze, Malbork i Elbląg.

Akcja powieści toczy się w wielu miejscach na terenie Polski, Pomorza, Prus krzyżackich, Litwy i Żmudzi. Rozgrywa się zarówno w miastach (Kraków, Warszawa, Szczytno, Malbork, Płock, Ciechanów), jak i we wsiach (Spychów, Bogdaniec).

PLAN WYDARZEŃ

1. Opowieść rycerzy z Bogdańca w tynieckiej gospodzie.

 2. Przybycie księżnej i jej dworu.

3. Ślubowanie Zbyszka złożone Danusi Jurandównie.

4. Konflikty pomiędzy Zbyszkiem i jego stryjem.

5. Obawy związane z oczekiwaniem na zbrojną rozprawę z Krzyżakami.

6. Wyruszenie dworu i rycerzy do Krakowa.

7. Zaatakowanie krzyżackiego posła i skarga na Zbyszka.

8. Uwięzienie winnego.

9. Próby uwolnienia młodego rycerza.

10. Sąd i skazanie Zbyszka na śmierć.

11. Wyjazd Maćka do Malborka.

12. Napad Krzyżaków.

13. Interwencja Juranda ze Spychowa.

14. Ocalenie Zbyszka przez Danusię.

15. Przyjazd Juranda w odwiedziny do córki.

16. Odmowa Juranda oddania ręki Danusi Zbyszkowi.

17. Choroba Maćka.

18. Odwiezienie stryja do Bogdańca przez Zbyszka.

19. Spotkanie rycerzy z Zychem ze Zgorzelic i z Jagienką.

20. Zagospodarowywanie opuszczonego domostwa w Bogdańcu.

21. Polowanie na niedźwiedzia.

22. Kuracja Maćka.

23. Nieodwzajemniona miłość Jagienki do Zbyszka.

24. Przyjaźń Zbyszka i Jagienki.

25. Bójka Zbyszka z Cztanem i Wilkiem, adoratorami Jagienki.

26. Wyjazd młodego rycerza na Mazowsze.

27. Towarzystwo Hlawy w podróżach.

28. Dotarcie do Ciechanowa.

29. Spotkanie książęcej pary i Danusi.

30. Wspólne polowanie.

31. Uratowanie życia panu de Lorche przez Zbyszka.

32. Skarga Krzyżaków na Juranda ze Spychowa.

33. Pomysł porwania Danusi w celu pojmania podstępem jej ojca.

34. Fałszywe wiadomości przekazane Danusi o chorobie ojca.

35. Nocny ślub Zbyszka i Danusi - rozstanie.

36. Wyprawa Juranda do Ciechanowa.

37. Odkrycie podstępu Krzyżaków.

38. Żądania Krzyżaków wobec Juranda.

39. Przekazanie Spychowa Zbyszkowi i tajemniczy wyjazd Juranda.

40. Upokorzenie zgotowane rycerzowi w Szczytnie.

41. Kpiny Krzyżaków i gniew Juranda.

42. Oburzenie księcia Janusza na Zakon.

43. Pojedynek Zbyszka z Rotgierem.

44. Wyjazd Zbyszka w celu odnalezienia żony.

45. Wysłanie Hlawy z listem do Bogdańca.

46. Śmierć Rotgiera i związana z nią zemsta Zygfryda.

47. Okaleczenie Juranda.

48. Dotarcie Hlawy do Bogdańca.

49. Wyjazd Maćka i Jagienki do Malborka.

50. Spotkanie niemego i ślepego Juranda.

51. Opieka Jagienki nad Jurandem w Spychowie.

52. Wyjazd Maćka i Jagienki do Malborka.

53. Wieść o Danusi więzionej przez Zygfryda.

54. Spotkanie Maćka, Zbyszka i Hlawy pod Kownem.

55. Zwycięskie starcie z Zakonem.

56. Odnalezienie ukrytej w lesie Danusi.

57. Zabranie Zygfryda do Spychowa przez Hlawę.

58. Choroba Danusi.

59. Przebaczenie Zygfrydowi przez Juranda.

60. Samobójstwo Krzyżaka.

61. Śmierć Danusi.

62. Spotkanie Zbyszka z Jagienką na dworze księżnej.

63. Wyjazd Zbyszka z poselstwem do Malborka.

64. Spotkanie z Maćkiem.

65. Powrót rycerzy do Spychowa.

66. Śmierć Juranda.

67. Wyjazd Maćka i Jagienki do Bogdańca.

68. Ślub Hlawy i przyjęcie w dzierżawę Spychowa.

69. Wyruszenie Zbyszka na ślubowany żonie pogrom Krzyżaków.

70. Przyjazd osłabionego trudami wojny rycerza do Bogdańca.

71. Ślub Zbyszka i Jagienki.

72. Wyruszenie Zbyszka po pięcioletniej przerwie na wojnę z Krzyżakami.

73. Wielka bitwa pod Grunwaldem.

74. Powrót rycerzy po zwycięskiej bitwie do Bogdańca.